فرض کنید مدیر یک مجله هستید و با یک بحران مواجه می‌شوید. طبق آمار و داده‌هایی که از فروش و ترافیک وب‌سایت مجله به دست می‌آورید، متوجه می‌شوید مخاطبان بیشتری هر روز جذب وب‌سایت مجله می‌شوند ولی فروش نسخه‌های فیزیکی مجله در حال کاهش است. شما درک خوبی از نحوه کار نشریات آنلاین و مجله‌های تحت وب ندارید و بر اساس بحرانی که با آن مواجه هستید، سریعاً باید مسیر کاری جدید را برای کل شرکت مشخص کرده و استراتژی مناسبی برای رفع این بحران طراحی کنید. این موضوع شما را در تنگنا قرار می‌دهد.با توجه به این وضعیت، الان بهترین زمان برای استخدام یک مشاور استراتژیک است!
نقش مشاوره استراتژیک تقریباً در هر صنعتی پر رنگ است. مشاوران استراتژی افرادی متخصص در صنعتی مشخص هستند که می‌توانند دیدگاه‌های خارجی و تخصصی در مورد چالش‌هایی که یک کسب‌وکار با آن روبرو است را ارائه دهند. در مشاوره استراتژیک، دیدگاه و برداشت‌های تازه و عینی از چالش‌های سختی که بیزنس با آن روبرو است ارائه می‌شود. مشاور استراتژیک باید مطمئن شود در اخذ هر یک از تصمیمات بزرگ و تعیین کننده در یک بیزنس، تمام زوایای مهم هم در نظر گرفته شده‌اند.
به بیانی دیگر، مشاوره استراتژیک شامل کمک به کسب‌وکارها برای دست یابی به برنامه‌های استراتژیک می‌شود که هر کدام از این برنامه‌ها می‌توانند برای یک فرایند خاص در شرکت تعیین شوند. معمولاً مشاوران استراتژی با مدیران ارشد و سطح بالای یک کسب‌وکار در ارتباط هستند تا بعد از آن که اهداف و مقاصد شرکت را به خوبی درک کردند، بتوانند راهکارها و توصیه‌های تخصصی را در رابطه با یک مسئله اساسی ارائه دهند.
در این مقاله از وبلاگ راندمانو، قصد داریم مشاوره استراتژیک را تعریف کنیم، انواع آن را نام ببریم، کاربرد این نقش مهم را در یک بیزنس مشخص کنیم و تفاوت آن با مشاوره مدیریت در یک شرکت را توضیح دهیم.
تعریف مشاوره استراتژیک
به طور کلی، به فرایند مشاوره به شرکت‌ها در خصوص تصمیمات مهم تجاری که در آن، توصیه‌های استراتژیک به صاحبان و مدیران کسب‌وکار داده می‌شود، مشاوره استراتژیک می‌گویند. این پروسه شامل تحقیق و آنالیز مسائل، شناسایی چالش‌ها و فرصت‌ها و ارائه توصیه‌های استراتژیک است.
انواع مشاوره استراتژیک
شرکت‌ها ممکن است برای اتخاذ هر تصمیمی از مشاوره استراتژیک استفاده کنند ولی معمولاً، در زمینه‌های زیر بیشتر از مشاوران استراتژیک کمک گرفته می‌شود:
- تبدیل مدل کسب‌وکار (Business Model Transformation ,BMI)
- استراتژی شرکت (Corporate Strategy)
- استراتژی دیجیتال (Digital Strategy)
- سیاست‌های اقتصادی شرکت (Economic Policy)
- استراتژی عملکردی (Functional Strategy)
- ادغام و اکتساب (Mergers and Acquisitions ,M&A)
- استراتژی سازمان (Organization Strategy)
- استراتژی و عملیات (Strategy and Operations)
در هر یک از دسته‌بندی‌هایی که در بالا مطرح شد ممکن است پروژه‌های مختلفی در دست اجرا باشد که از مشاوره استراتژیک برای طرح و برنامه ریزی آنها استفاده شده باشد.
مثلاً ممکن است عملیات بازسازی استراتژی کلی شرکت و تعیین رویکردهای جدید سازمان نسبت به بازار تا پروژه‌های آگاهی از برند و توسعه برنامه ورود به بازار در دسته‌های بالا جای بگیرد.
تفاوت مشاوره استراتژیک و مشاوره مدیریت
مشاوره استراتژیک در حقیقت نوعی مشاوره مدیریت محسوب می‌شود؛ با این تفاوت که مشاوره استراتژیک بیشتر بر روی یک هدف خاص تمرکز دارد ولی در مشاوره مدیریت، بهبود عملکرد کلی سازمان موضوع پیشنهادها و توصیه‌هاست.
به بیانی دیگر، هدف از مشاوره استراتژیک هدایت یک شرکت به سمت استراتژی‌های تجاری خوب و کمک به اجرای آنها به منظور افزایش درآمد است. در مقابل، هدف از مشاوره مدیریت بهبود عملکرد کلی در محیط کار و ایجاد کارایی عملیاتی است.
آلایستر مک کی، مدیر عملیات گوگل در خصوص تفاوت مشاوره استراتژیک با مدیریت این طور توضیح می‌دهد: «بسیاری از مردم از این اصطلاحات به جای یکدیگر استفاده می‌کنند اما در واقع مشاوره استراتژی زیرمجموعه‌ای از مشاوره مدیریت است که به طور خاص بر کمک به شرکت برای رفتن از نقطه A به B در یک موضوع خاص متمرکز است، نه این که به طور کلی به کسب‌وکار به عنوان یک کل نگاه کند.»
هنگام استخدام مشاوران استراتژی، کسب‌وکارها به دنبال تغییرات جهت دار در مقیاس بزرگ هستند که در بیشتر مواقع، به شدت بر درآمد متمرکز هستند. این تغییرات معمولاً در بالادست با مدیرعامل شروع می‌شود و یک مسیر تعیین کننده برای مسئله‌ای خاص در آینده کسب‌وکار ارائه می‌دهد.
سؤالاتی که به طور کلی از یک مشاور استراتژی پرسیده می‌شود:
- در مورد این چالش خاص، چه کار باید بکنیم؟
- چرا باید این کار را انجام دهیم؟
این در حالی است که در مشاوره مدیریت، کار بیشتر در مورد استراتژی داخلی شرکت است. مشاوره مدیریت معمولاً بر روی اجرا متمرکز است و در نتیجه آن، تغییرات زیادی در پایین دست سازمان رخ می‌دهد.
سؤالاتی که معمولاً از یک مشاور مدیریت پرسیده می‌شود:
- چگونه و چه زمانی باید این کار را انجام دهیم؟
- چه کسی قرار است آن را انجام دهد؟
به عنوان مثال، شرکتی که با چندین مشکل در سراسر سازمان مواجه است، ممکن است به دنبال خدمات مشاوره مدیریتی برای کمک به شناسایی و اصلاح مشکلات شرکت به طور کلی باشد. از سوی دیگر، یک مشاور استراتژی با ارائه استراتژی‌های هدفمند به رفع مسائل مدیریتی خاص می‌پردازد.
یک مثال از مشاوره استراتژیک…
در مثالی که اول این مقاله مطرح کردیم، یک مشاور استراتژی با تخصص در حوزه تحولات دیجیتالی می‌تواند به مجله شما در تصمیم گیری برای تعیین مسیر جدید برای ادامه راه، کمک کند.
در این مثال، مشاور استراتژیک با درک عمیق نکات عملکردی مجله، آنالیز ترافیک و منابع فعلی وب‌سایت، بررسی داده‌های فروش فیزیکی مجله برای یافتن ترندها و روندهای فروش و انجام تجزیه و تحلیل‌های عمیق بر روی فروش نسخه‌های فیزیکی و تحت وب رقبای شما شروع به کار می‌کند.
مشاوران استراتژی برخی از استراتژی‌های افزایش درآمد آنلاین مجله مانند درآمد از تبلیغات در وب‌سایت را بررسی می‌کنند تا متوجه شوند آیا این درآمدها می‌توانند ضررهای ناشی از کاهش اشتراک نسخه‌های فیزیکی را جبران کنند یا نه. همچنین برخی بررسی‌ها در خصوص آینده دور و رویکردی که در آینده باید شرکت داشته باشد هم انجام می‌شود؛ مثلاً، ممکن است بررسی شود آیا زیرساخت‌های فنی وب‌سایت توانایی مدیریت ترافیک بیشتری را دارد یا نه. اگر این توانایی وجود دارد ممکن است استراتژی‌هایی برای افزایش نرخ خرید اشتراک آنلاین به شرکت (مجله) ارائه شود. همچنین ممکن است بررسی‌هایی در زمینه پیش بینی علاقه مردم به نسخه‌های فیزیکی مجله طی سال‌های آینده انجام شود.
با در دست داشتن این اطلاعات، مشاور استراتژیک می‌تواند یک رویکرد دو جانبه را برای سرمایه گذاری در وب‌سایت مجله و تطبیق رفتار مصرف کننده به شما ارائه دهد.
در قدم اول، لازم است طراحی وب‌سایت و محتوا بهینه شود تا تجربه خوانندگان مجله بهبود پیدا کند. همچنین می‌توانید بر روی سئوی وب‌سایت خود بیشتر متمرکز شوید تا ترافیک سایت افزایش یابد.
بعد از این که محتوای وب‌سایت بهینه شد، می‌توانید فاز دوم را پیاده سازی کنید؛ یک سیستم محتوای دروازه‌ای (gated content system) که به خوانندگان این امکان را می‌دهد با پرداخت هزینه اشتراک آنلاین ماهانه به محتوای بیشتری دسترسی داشته باشند.
مشاور استراتژی، توصیه‌هایی که در بالا مطرح شد را به همراه داده‌های پیش‌بینی‌شده برای نشان دادن درآمد و رشدی که از اجرا شدن این توصیه‌ها برای مجله حاصل می‌شود را به شما می‌دهد؛ بعد از آن که شما و مدیران ارشد مجله، این استراتژی را تأیید کردید، مشاور استراتژیک می‌تواند با مدیریت پلن اجرایی استراتژی خود، کار اجرایی را شروع کند.
چرا به مشاوره استراتژیک نیاز دارید؟
مفهوم مشاوره استراتژیک ممکن است سؤالاتی را در ذهن شما و دیگر مدیران کسب‌وکارها ایجاد کند.
چرا شرکت‌ها به متخصصان صنعت با دیدگاه خارجی نیاز دارند؟
مدیران شرکت‌ها نباید خودشان متخصص باشند؟
مدیران نمی‌توانند از کارمندان خود شرکت استفاده کنند تا مسائل را حل کنند؟
پاسخ واحد به تمام سؤالات بالا، دو عبارت است:
- تمرکز کامل بر روی مسئله
- نگاه خنثی و بی طرف به مسئله
در مثال بالا، یک مشاور استراتژی صرفاً روی موضوع انتقال مخاطبان و درآمد اصلی مجله از نسخه‌های چاپی به نسخه‌های دیجیتال و پیامدهای این تغییر تمرکز می‌کند. شما یا مدیران شرکت قادر به انجام این کار نیستید. شما مسئولیت یک شرکت کامل را بر عهده دارید که باید آن را اداره کنید. شما زمانی برای تمرکز بر روی مسئله‌های خاص ندارید.
همچنین مشاوران استراتژیک، سطح بالایی از توصیه‌های تعیین کننده را ارائه می‌دهند که نمی‌توان آن را از کارمندان یا افراد درون شرکت انتظار داشت. هیئت مدیره، مدیران ارشد و مدیران رده‌های دیگر، همگی در شرکت بر اساس نقش خود نفعی دارند؛ بنابراین، تصمیمات و نگاه آنها به مسائل ممکن است در هاله‌ای از احساسات و قضاوت‌های نادرست جای بگیرد. تعصبات و پیش‌داوری‌های هر فرد درون سازمان می‌تواند باعث دیدگاه اشتباه به مسائل و در نتیجه، ارائه راهکار و توصیه نادرست شود.
ولی یک مشاور استراتژیک یک دیدگاه بیرونی را برای مدیران به ارمغان می‌آورد. این مشاوران هیچ گونه نفعی از شرکت نمی‌برند چون نقش و جایگاهی در شرکت ندارند. قرار است قضاوت آنها روشن و بی‌طرفانه باشد. به این ترتیب، مدیران می‌توانند از منبعی عاری از احساسات و حساسیت شخصی نظر بگیرند.
و در آخر
به خاطر داشته باشید که مشاوره استراتژیک راهی برای ارائه شفافیت به کسب‌وکارها و کمک به آنها در ادامه مسیر است. در مشاوره استراتژیک، زوایایی که از دید باقی مدیران پنهان است بررسی می‌شود و پیامدهای هر تصمیمی با استفاده از داده‌های پیش بینی، مشخص می‌شود. در نتیجه، می‌توان با تکیه بر استراتژی‌های مطرح شده از جانب این مشاوران، تصمیم‌های بزرگ شرکت را مبتنی بر داده‌های واقعی و با در نظر داشتن تمامی زوایای مهم اتخاذ کرد.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید و کاربردی واقع شده باشد. اگر سؤالی در مورد مشاوره استراتژیک دارید که در این مقاله نتوانستید پاسخی برای آن پیدا کنید، سؤال خود را در قسمت نظرات زیر همین مقاله مطرح کنید تا در سریع‌ترین زمان ممکن راهنمای شما باشیم.
